สายสื่อสารยุ่งเหยิงไร้ระเบียบที่เราเห็นอยู่บนเสาไฟฟ้าริมถนน หรือจากที่คนแชร์ต่อกันในโลกออนไลน์ จะเริ่มทยอยหายไปในไม่ช้า จากการร่วมกันทำงานของหลากหลายหน่วยงานของภาครัฐและเอกชน ที่ต้องการแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน

การจัดระเบียบสายสื่อสารไม่ได้เกิดขึ้นเพื่อรักษาภาพลักษณ์ของเมืองเท่านั้น แต่เป็นหนึ่งในภารกิจสำคัญของผู้ให้บริการเครือข่าย โดยที่ผ่านมาทรูได้ลงทุนและลงแรงอย่างจริงจัง เพื่อวางรากฐานการสื่อสารให้มั่นคงยั่งยืน พร้อมยกระดับคุณภาพชีวิตของทุกคน

บทความนี้ขอพาไปทำความเข้าใจเบื้องหลังการจัดระเบียบสายสื่อสารกับทีมทำงานของทรู ที่มีทั้งการจัดระเบียบสายบนเสาไฟฟ้า และการนำสายสื่อสารลงดิน โดยได้ร่วมลงมือทำกับหน่วยงานภาครัฐมาตั้งแต่ต้น จนถึงวันนี้ที่เริ่มเห็นว่าในหลายพื้นที่มีสายสื่อสารที่เป็นระเบียบเรียบร้อย ไปจนถึงที่ถนนหลายเส้นทางกลายเป็นถนนไร้สายแล้ว

สายสื่อสารเบื้องหลังบริการที่หลากหลาย

สายสื่อสารที่พาดร่วมอยู่บนเสาไฟฟ้าเกิดขึ้นมาตั้งแต่ยุคที่มีการขยายบริการโทรศัพท์พื้นฐานในประเทศไทย ต่อมาเมื่อเทคโนโลยีด้านการสื่อสารพัฒนาให้ทันสมัย ความต้องการใช้งานอินเทอร์เน็ตและบริการข้อมูลเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ผู้ให้บริการเครือข่ายจึงจำเป็นต้องลากสายไฟเบอร์เพิ่มเติม เพื่อรองรับความต้องการผู้ใช้และแบนด์วิดท์ที่สูงขึ้น

“สายสื่อสารที่เราเห็นอยู่บนเสานั้นจึงมีทั้งสายโทรศัพท์เดิมที่ยังไม่ได้รื้อออก และสายไฟเบอร์ซึ่งเป็นสายใหม่ที่ให้บริการอินเทอร์เน็ตในปัจจุบัน รวมถึงสายสื่อสารของหน่วยงานภาครัฐ เช่น สายสำหรับกล้องวรจรปิดในจุดต่างๆ ดังนั้นสายสื่อสารที่เราเห็นว่ามีมากมายจึงเป็นสายของผู้ประกอบการและหน่วยงานต่างๆ รวมกว่า 10 ราย” ชญานนท์ อุดมศิลปทรัพย์ จากทีม Right of Way ของทรู ซึ่งดูแลการขออนุญาตใช้ท่อร้อยสายใต้ดินและเสาไฟฟ้าสำหรับการวางระบบโครงสร้างสายสื่อสาร เล่าถึงที่มาของสายสื่อสารจำนวนมากบนเสาไฟฟ้า พร้อมอธิบายต่อไว้ว่า

“แม้สายเหล่านี้จะพาดร่วมกันอยู่บนเสาไฟฟ้าต้นเดียวกัน แต่มีข้อกำหนดและมาตรฐานกลางในการจัดการเพื่อให้สามารถระบุได้ว่าเส้นไหนเป็นของผู้ประกอบการใด โดยแยกจาก สีของสาย และ ตัวอักษรย่อที่สกรีนไว้บนสายสื่อสาร”

อย่างไรก็ดี ในหลายพื้นที่โดยเฉพาะเขตเมืองที่ผู้คนอยู่หนาแน่น มีสายสื่อสารที่พาดทับกันเป็นจนดูไร้ระเบียบจนกลายเป็นภาพที่ส่งผลต่อภาพลักษณ์ของเมือง ซึ่งเรื่องนี้เป็นประเด็นให้หลายหน่วยงานมองข้ามปัญหาไปไม่ได้

“จากปัญหาที่ว่านี้ ในปี 2564 คณะรัฐมนตรีจึงได้มีมติเห็นชอบให้ สำนักงาน กสทช. ขับเคลื่อนแผนบูรณาการจัดระเบียบสายสื่อสารบนเสาไฟฟ้า โดยให้ประสานความร่วมมือกับการไฟฟ้านครหลวง (MEA) การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (PEA) บริษัท โทรคมนาคมแห่งชาติ (NT) กรุงเทพมหานคร องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และผู้ประกอบกิจการโทรคมนาคม ประกอบกับ MEA และ PEA มีนโยบายการปรับเปลี่ยนสายไฟฟ้าอากาศให้เป็นสายไฟฟ้าใต้ดินตั้งแต่ปี 2560 จึงนำไปสู่แนวทางการนำสายสื่อสารลงดินตามไปด้วย เมื่อผู้ประกอบกิจการโทรคมนาคมดำเนินการรื้อสายสื่อสารออกจากเสาไฟฟ้าเสร็จเรียบร้อย MEA และ PEA ก็จะดำเนินการหักเสาไฟฟ้าตามแผนงาน ซึ่งภายหลังดำเนินการจะช่วยให้เกิดทัศนียภาพของถนนที่สวยงาม” พงศ์เทพ เทียมบุญเลิศ จากทีม Government & Public Utilities ของทรู กล่าว

ทำความเข้าใจการจัดระเบียบสายสื่อสาร

มาถึงตรงนี้ ชญานนท์และพงศ์เทพ อธิบายว่า การจัดระเบียบสายสื่อสารที่พูดถึงอยู่นั้น ประกอบด้วย 2 วิธีทาง ดังนี้

1. การจัดระเบียบสายสื่อสารบนเสาไฟฟ้า คือ การจัดระเบียบสายที่พาดอยู่บนเสาไฟฟ้าให้เป็นระเบียบเรียบร้อย เช่น การรื้อถอนสายที่ไม่ได้ใช้งาน และการยุบรวมสายสื่อสาร และนำสายขึ้นคอนตามมาตรฐานระเบียบของ MEA และ PEA ข้อดีของวิธีนี้คือ การบำรุงรักษาที่ง่ายและใช้งบประมาณไม่มากนัก หากระบบแจ้งเตือนว่าพบความเสียหายก็สามารถซ่อมบำรุงหน้างานได้ทันที

2. การนำสายสื่อสารลงดิน คือ การย้ายสายจากเสาไฟฟ้าลงไปวางในท่อใต้ดิน ซึ่งเป็นการเปลี่ยนระบบโครงสร้างทั้งหมด โดยทำควบคู่กับโครงการนำสายไฟฟ้าลงใต้ดิน เพื่อให้พื้นที่ดูสะอาดตา ลดอุบัติเหตุ วิธีการนี้จะใช้งบประมาณมากกว่าวิธีแรกหลายเท่า ข้อดีคือ ช่วยเพิ่มความปลอดภัยและความมั่นคงของสายสื่อสาร แต่หากมีความเสียหายต้องใช้ระยะการซ่อมบำรุงมากกว่า

สำหรับการนำสายสื่อสารใต้ดินจะสอดคล้องไปตามแผนงานของ MEA และ PEA ในการเปลี่ยนระบบสายอากาศเป็นสายใต้ดิน ซึ่งมีทั้งพื้นที่เมืองชั้นใน และในเมืองใหญ่ รวมถึงเมืองหลักที่มีเศรษฐกิจเติบโต พื้นที่ท่องเที่ยว และพื้นที่ตามนโยบายของรัฐที่ต้องการปรับปรุงทัศนียภาพให้สวยงาม

เบื้องหลังการนำสายสื่อสารลงดิน คือการทำใหม่ทั้งระบบ

“การนำสายสื่อสารลงใต้ดิน คือการดำเนินการวางโครงสร้างใหม่ทั้งหมด” ชญานนท์ เล่าถึงการทำงาน “เมื่อมีการวางแผนที่จะนำสายสื่อสารลงดิน ณ จุดใด เราต้องวางระบบสายสื่อสารใต้ดินให้เสร็จสมบูรณ์ก่อน โดยทำงานคู่ขนานไปกับการให้บริการระบบเดิม จากนั้นจะมีช่วงที่ตัดถ่ายระบบโครงข่ายมายังโครงข่ายที่อยู่ใต้ดินทั้งหมด หากเห็นการตัดสายที่พาดผ่านบนเสาไฟฟ้าเมื่อใด นั่นคือการรื้อถอนหลังจากที่ระบบโครงข่ายใต้ดินเสร็จสมบูรณ์และได้ให้บริการลูกค้าไปแล้ว”

เวลานี้ มีการนำสายสื่อสารลงดินพร้อมกับรื้อถอนเสาไฟฟ้าแล้วในหลายพื้นที่ของกรุงเทพฯ เช่น ถนนอโศกมนตรี ถนนวิทยุ ซึ่งช่วยให้พื้นที่ดูโล่ง เป็นระเบียบ และสวยงาม อย่างไรก็ตาม เบื้องหลังการเปลี่ยนผ่านนี้ ทีมงานหลายฝ่ายของทรู ต้องอาศัยการวางแผนอย่างรอบคอบ รวมถึงประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อดำเนินการโดยไม่ให้กระทบต่อการใช้งานของลูกค้า และผู้สัญจรหน้างาน ขั้นตอนการทำงานมีดังนี้

1. เตรียมข้อมูลลูกค้า และสำรวจหน้างาน เมื่อรัฐกำหนดเส้นทาง ทีมงานทรูจะรวบรวมรายชื่อลูกค้าในพื้นที่ พร้อมลงสำรวจจุดเชื่อมต่อทั้งบนเสาไฟฟ้าและภายในอาคารพร้อมทีมงานผู้รับเหมา เพื่อใช้ในการออกแบบระบบใหม่

2. ออกแบบระบบวางสายใต้ดิน และตรวจสอบความพร้อมของหน้างาน เมื่อได้ข้อมูลครบถ้วน ทีมวิศวกรต้องออกแบบโครงข่ายใหม่ให้เหมาะกับโครงสร้างใต้ดิน และประสานกับ NT ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ดูแล เพื่อตรวจสอบความพร้อมของท่อใต้ดินที่ติดตั้งอยู่ใต้ฟุตบาทหรือกลางถนน รวมถึงการแจ้งเพิ่มจุดขึ้นให้บริการลูกค้า

3. ดำเนินการวางสายและตัดถ่ายระบบ เมื่อท่อร้อยสายใต้ดินพร้อมและแผนงานชัดเจน ทีมหน้างานจะเริ่มวางสายใต้ดินใหม่ทั้งหมด จากนั้นจึงตัดถ่ายลูกค้าแต่ละรายเข้าสู่ระบบใหม่ โดยการทำงานส่วนใหญ่จะเป็นช่วงกลางคืนเพื่อลดผลกระทบการใช้งานกับลูกค้าและก่อนหน้าที่จะมีการเปลี่ยนระบบ ทรูจะมีข้อความแจ้งลูกค้าที่อาจได้รับผลกระทบในช่วงนั้นๆ

ความท้าทายหลากหลายปัจจัยกว่าจะเป็น ‘ถนนไร้สาย’

แม้จะมีแผนงานที่ชัดเจน แต่หน้างานก็มีตัวแปรหลายอย่างที่ควบคุมไม่ได้ “บางพื้นที่เราต้องรอเวลาเหมาะสมในการเปิดบ่อที่มีท่อสายสื่อสาร ซึ่งอาจทำงานได้เพียงวันละไม่กี่ชั่วโมง บางครั้งทำงานได้เพียงหนึ่งวันต่อสัปดาห์ก็มี รวมถึงเมื่อเปิดบ่อไปมีสภาพไม่พร้อมทำงาน เช่น มีน้ำขัง ทีมหน้างานก็ต้องสูบน้ำออกจากบ่อก่อน เหล่านี้เป็นเหตุผลที่การดำเนินงานเป็นไปได้ช้า พื้นที่หนึ่งอาจใช้เวลาถึง 4-6 เดือน” ชญานนท์ กล่าว

มาถึงตรงนี้อาจมีคำถามที่ว่า “ทำไมนำสายสื่อสารลงใต้ดินแล้ว ยังมีเสาไฟฟ้าอยู่” พงศ์เทพตอบว่า “แม้ผู้ให้บริการเครือข่ายจะตัดสายสื่อสารจากบนเสาไฟฟ้าออกหมดแล้ว แต่การรื้อถอนเสาไฟฟ้าจะเป็นไปตามแผนงานของหน่วยงานการไฟฟ้าต่อไป”

การจัดระเบียบสายสื่อสาร ทั้งในรูปแบบการจัดระเบียบสายบนเสาไฟฟ้า และการนำสายลงใต้ดิน ถือเป็นภารกิจสำคัญของทรู ในฐานะผู้ให้บริการโครงข่ายสื่อสารที่มีบทบาทต่อโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ ทรูยังคงเดินหน้าอย่างต่อเนื่อง โดยร่วมมือกับหน่วยงานรัฐและพันธมิตรหลากหลายฝ่าย เพื่อให้การจัดระเบียบสายสื่อสารเป็นไปตามนโยบายของภาครัฐ และรองรับการพัฒนาเมืองในระยะยาว ทั้งด้านความปลอดภัย ทัศนียภาพ และคุณภาพการสื่อสารของคนไทยในอนาคต

ดูคลิป ทีมทรูจัดระเบียบสายสื่อสารลงดิน ได้ที่นี่ https://youtube.com/shorts/DNrIQN0ycho